30 ژانویه بررسی کاهش تولیدات کشاورزی بر اثر شیوع کرونا و گستردگی تحریم در سال ۱۴۰۱
کاهش تولیدات کشاورزی / به گزارش تی وی صمت، انسیه ربیعی: آخرین آمارهای درج شده در تازه‌ترین گزارش منتشر شده از سوی مرکز پژوهش‌های مجلس‌شورای‌اسلامی، گویای حال و احوال اقتصاد ایران در سال‌های تحریم و کرونا است و این مرکز، کوشیده است تا در این گزارش، تصویری از رشد اقتصادی ایران را در سال ۱۴۰۰ برای مخاطبان خویش به تصویر بکشد.
بر اساس این گزارش، رشد اقتصاد ایران از نخستن روزهای سال ۱۳۹۷ روندی منفی را در پیش گرفته و از سوی دیگر، توانست در پائیز ۱۳۹۸ با فراغت از برخی از تحریم‌ها مجدداً در دامنۀ رشد مثبت قرار بگیرد، اما تاریخ برگی دیگر را رقم زد و پایان سال ۱۳۹۸ شیوع و گسترش بیماری کرونا، تمامی کسب و کارها را تحت تأثیر خویش قرار داده و موج منفی بزرگی به اقتصاد کشور وارد کرد.
یکی از مهم‌ترین تفاوت‌های موجود میان آسیب‌های ناشی از کرونا و دیگر آسیب‌های مشابه هم‌چون تحریم‌ها این بود که این بیماری اثرگذاری بسیار متفاوت‌تری در اقتصاد، نسبت به آن‌چه که پیش‌تر بر اثر تحریم‌ها دیده بودیم داشت. کرونا، بر خلاف تحریم‌های اقتصادی که بازارهای بزرگ صنعت را هدف گرفته بود، تمامی صنایع خرد و کوچک را متأثر کرد و بخش‌های مهمی از جمله بخش‌های خدماتی را تحت تأثیر خویش قرار داد.
این در حالی است که پس از گذشتن کشور از شوک اولیۀ این بیماری و بحران‌های ناشی از آن، رشد اقتصادی مثبتی را تجربه کرد و رقم رشد اقتصادی در زمستان ۹۹ و بهار ۱۴۰۰ بر اساس اعلام بانک مرکزی به اعداد ۴/۵ و ۲/۶ رسید. این آمارها نشان می‌دهد که بهار امسال، تنها کشاورزی بوده است که رشدی منفی را به ثمر رسانده و مابقی بخش‌های اقتصادی، در حوزه‌هالی نفت و خدمات رشدی مثبت را تجربه کرده‌اند.
صنعت کشاورزی سکان‌دار رکود صنایع ایران
از کشاورزی ایران، می‌توان به عنوان یکی از صنایعی یاد کرد که مناقشه‌برانگیزترین آمارهای کشور را به خود اختصاص داده است. آمارهای ارائه شده در حوزۀ کشاورزی از سوی منابع مختلفی هم‌چون جهاد کشاورزی، بانک مرکزی و مرکز آمار در ذات تفاوت‌های بسیار زیادی با یکدیگر دارند. در سال ۱۳۹۹ رشد کشاورزی بر اساس اعلام مرکز آمار ایران ۵/۳ درصد بوده است و این در حالی است که این رقم، توسط بانک مرکزی۴/۳ برآورد شده است.
رشد کشاورزی بر اساس آمار ارائه شده از سوی این دو نهاد در سال ۱۴۰۰ در سه ماهۀ اول اختلافی ۶/۳ درصدی با یکدیگر دارند. نباید فراموش کرد که کمبود بارندگی در کشور، یکی از مهم‌ترین عواملی است که بر روی حوزۀ کشاورزی تأثیر می‌گذارد. برخی از اختلالات موجود در این حوزه، به تأمین نهاده‌های فن‌آورانه باز می‌گردد که تأمین بسیاری از آن‌ها از جمله از جمله جوجه‌های اجداد، کود، سموم شیمیایی، بذر سبزی و صیفی، تجهیزات و ادوات، مواد ژنی، واکسن‌ها و داروهای دامی به خارجج از کشور وابسته است.
اما در این میان نباید از عدم تأمین ارز در مقطع مختلف نیز چشم پوشید، چرا که این امر در برخی از موارد از جمله نظارم توزیع نهاده‌های دامی و دانه‌های روغنی وارداتی نظام توزیع را برهم زده و با
بالا رفتن هزینه‌ها در بخش تولید، بسیاری از تولیدکنندگان، به دلیل عدم وجود صرفۀ عقلایی این بخش را ترک کردند.
از سوی دیگر، از کرونا می‌توان به عنوان یکی از مهم‌ترین دلایل مؤثر بر کاهش صادرات محصولات غذایی فساد پذیر یاد کرد؛ به گونه‌ای که بر اساس آمارهای ارئه شده از سوی وزارت جهاد کشاورزی، در سال ۱۴۰۰، محصولات زراعی، باغی و دامی به ترتیب با -۱۳ ، ۶ و ۵ درصد رشد مواجه بوده‌اند.
کاهش بارندگی در سال آبی ۹۹-۰۰ را نیز باید به عنوان یکی دیگر از عوامل در نظر داشت و نباید از تأثیر آن بر کاهش محصولات کشاورزی غافل شد. در عین حال، کاهش قیمت گندم نیز، رغبت تولیدکنندگان این محصول کلیدی و استراتژیک را از بین برده و با بالا رفتن هزینه‌هایی از جمله کودهای شیمایی و دیگر نهاده‌ها، می‌توان پیش‌بینی کرد که در سال جاری نیز حوزۀ غلات با رشدی برابر ۲۷- روبرو باشد.
در سال ۱۴۰۰، بر اساس آن چه که در قالب برآوردها از سوی وزارت جهاد کشاورزی اراده شده است، میزان محصولات کشاورزی، زراعی، باغی، دامی و دیگر محصولات مشابه، رشدی برابر ۱/۳- را رقم زده است و نظر به کم‌شدن بارش‌ها که نتیجۀ کاهش عملکرد در سال آبی ۱۳۹۹-۱۴۰۰ است، می‌توان انتظار داشت که در سال آینده، با وجود معضل آب، با خشکسالی و در نتیجه کاهش محصولات کشاورزی مواجه باشیم.
